Askerlik borçlanması, 5510 sayılı kanununla düzenlenmiş olup, er ve erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen süreler askerlik borçlanmasının konusunu oluşturmaktadır. Askerlik borçlanması yapılabilmesi için kişinin fiili askerlik hizmetini tamamlaması gerekmektedir. Askerlik görevini yerine getiremeyip muaf olanlar askerlik borçlanması yapamazlar. Borçlanmaya kişinin kendisi yapabileceği gibi hak sahipleri de yapabilmektedir. Yalnız 1 Ekim 2008 tarihinden sonra ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması veya 4a kapsamındaki sigortalılar için başka bir ifadeyle SSK’lı çalışanlar için en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup ve toplamda 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olması gerekiyor. Borçlanma süresi, fiilen yapılan askerlik süresini geçmemek üzere, borçlanma hakkı olan kişinin talep ettiği gün kadar yapılır. Yani kişi borçlanmasını kısmi olarak da yapabilmektedir.
Türk vatandaşlığına alınanlardan vatandaşlığa alındıkları tarihte 22 yaşını doldurmuş olanlardan geldikleri ülkelerde yaptıkları askerlik sürelerini belgeleyenler belgede kayıtlı süreyi, belgede kayıtlı sürenin olmaması veya Türkiye’deki emsallerinin yaptığı askerlik süresinden fazla olması hallerinde emsalleri kadar borçlandırılacaklardır. Türk vatandaşlığına alınan kimselerin askerlik süresini belgeleyememeleri durumunda borçlanma işlemleri yapılmamakta, varsa yapılmış olan borçlanma işlemleri iptal edilmektedir. Türk vatandaşı iken askerlik görevini yerine getirip daha sonra vatandaşlıktan çıkan kişilerde askerlik sürelerini borçlanabileceği gibi daha önceden yapmış oldukları borçlanmalar da geçerli sayılacaktır.
Askerlik borçlanması, kişilerin emekli olabilmeleri için eksik prim günlerinin tamamlanmasında fayda sağlayacağı gibi ayrıca askerlik tarihi ilk sigorta girişinden önce ise sigorta giriş tarihi, borçlanılan gün kadar geriye götürülür. Bu iki husus kişinin erken emekli olabilmesi için çok önemlidir. Özellikle emeklilik şartlarında sigorta başlangıç tarihinin önemi askerlik borçlanmasının ne kadar gerekli olabileceğini ortaya koymaktadır. Doğum borçlanmasında ilk sigorta girişini geri çekmek bir yana sigorta girişinden önceki doğumlar borçlanılamamaktadır. Birçok kadın işçi bu nedenle borçlanma yapamayarak erken emekli olamamaktadır. Bu yönden değerlendirildiğinde askerlik borçlanması doğum borçlanmasına nazaran daha avantajlı olup, her iki borçlanma sisteminde eşitsizlik olduğunu açıkça ifade etmekte de sakınca yoktur.
Askerlik borçlanması tutarı
Borçlanma talebinde bulunan kişilerin, günlük asgari ücret ve günlük asgari ücret tutarının 6,5 katı arasında olmak üzere seçecekleri günlük kazanç tutarının %32`sinin, borçlanılacak gün sayısı ile çarpılması ile bulunacaktır. Borçlanma talepleri sigortalının en son priminin ödendiği Sosyal Güvenlik Kurumu Merkezine veya SGK İl Müdürlüğüne yapılabilmektedir. Ayrıca E-devlet sistemi üzerinden de kolaylıkla askerlik borçlanması başvurusunda bulunulabilir. Borçlanma yapıldığı anda kişi hangi sigorta koluna tabi ise borçlanılan süreler o sigorta koluna yapılır. Yani kişi 4a (SSK) kapsamında çalışmakta iken borçlanma yaptığında bu süre 4a statüsüne, 4b (Bağkur) kapsamında iken borçlanma yapılırsa bu statüye sayılır.
Tüm borçlanmalar gibi askerlik borçlanması da emeklilik planlamasında çok önem arz etmekte ve bu konuda bilinçli hareket etmek gerekmektedir. Emeklilik statüsü ve emekli maaşı kişiye göre değişken olduğundan borçlanma yapmadan önce, borçlanma tutarının asgari seviyeden mi yoksa asgari tutarın hangi katı üzerinden yapılması gerektiğinin bilinmesi gerekir. Yapılacak askerlik borçlanmasının emekli maaşına ne kadar etki edeceği, maaşı ne kadar yükselteceği başvuru öncesi belirlenmelidir.
